22 september 2017

Geen onderdeel van een categorie Gedoe bij keuze mediator

Als partijen het al met elkaar eens zijn geworden over mediation (een heel andere manier van conflicthantering), zal vervolgens een mediator gekozen moeten worden. Dat is niet altijd even gemakkelijk, zo blijkt vaak in de praktijk. Bij het kiezen van de mediator, komt er vaak gedoe. Ondanks, of soms zelfs dankzij, betrokken advocaten. De oorzaak ligt nogal eens bij de veronderstelling van de ene partij dat een eenzijdige keuze voor een mediator wel zal worden geaccepteerd door de andere partij. Maar zo werkt het niet, zeker niet als de onderliggende betrekkingen verstoord zijn en als er weinig vertrouwen is.

De kantonrechter Utrecht die onlangs moest oordelen in een zaak waarbij partijen het kennelijk niet eens konden worden over de keuze van een mediator, overwoog het volgende:

Een eenzijdig voorgestelde mediator kan niet, zonder medewerking van de andere partij, als een onafhankelijke mediator worden beschouwd. Of het voorstel van werknemer, dat zij drie mediators noemt waaruit werkgever er één mag kiezen, wel als de juiste benadering kan worden beschouwd, is overigens de vraag. Wellicht hebben partijen meer baat bij de aanpak waarbij zij beiden een mediator benaderen en dat deze twee mediators gezamenlijk een derde mediator voordragen die de uiteindelijke mediation kan uitvoeren”.

De door de kantonrechter gesuggereerde aanpak is een – naar mijn idee – nogal omslachtige manier om tot een keuze van een mediator te komen die bovendien geen rekening houdt met het voor de hand liggende gegeven dat gedoe rondom de keuze van de mediator juist kan duiden op een weerstand tegen (of zelfs een contra-indicatie voor) de mediaton als zodanig. Het is steeds belangrijk om na te gaan of partijen (en hun advocaten) vrijwillig kiezen voor mediation en het oprecht willen proberen hun conflict gezamenlijk op te lossen. Als geen sprake is van een vrije wil gericht op het gezamenlijk oplossen van het conflict, lijkt mediation niet de aangewezen route. Dat speelt bijvoorbeeld ook in de situatie waarbij mediation strategisch wordt ingezet.

Als partijen wel kiezen voor mediation, maar alleen problemen ondervinden bij de keuze van de mediator, is het de vraag hoe zij daar gezamenlijk uit kunnen komen. Naar mijn opvatting zou daarbij de volgende praktische werkwijze kunnen worden gehanteerd. Als één van beide partijen mediation voorstelt (en dat is in de praktijk vaak het geval), dan is het elegant om het initiatief voor de keuze van de mediator bij de andere partij te leggen. Die partij kan dan worden gevraagd een aantal (twee of drie) geschikte mediators voor te dragen, waaruit kan worden gekozen. Het is overigens wel nuttig dat partijen proberen om van tevoren (over en weer) duidelijk te maken welke criteria zij hanteren bij het maken van de keuze. Uit de globale profielschets volgt dan wat beide partijen belangrijk vinden: type mediator, stijl, beroepsachtergrond, relevante ervaring, MfN-geregistreerd. Meestal zal deze werkwijze uitkomst bieden. Zo niet, dan zou een tweede rondje gemaakt kunnen worden. Als het dan nog niet lukt, is het de vraag waar de schoen wringt en of er niet toch weerstand bestaat tegen mediation als zodanig.

Als partijen in gezamenlijkheid het plan hebben opgevat om in mediation te gaan, zal de keuze van een mediator doorgaans minder problematisch zijn, maar ook dan geldt dat een profielschets de keuze kan vergemakkelijken.

Paul Boontje, advocaat en Mfn-registermediator.